Mary Seacole Anıtı
Mary Grant veya Seacole ana diye de anılan Mary Jane Seacole (1805 – 14 Mayıs 1881) Kırım savaşındaki çalışmaları ile meşhur olmuş Jamaika’lı bir hemşiredir.
Florence Nightingale gibi o da, 240.000 kişinin ölümüne sebeb olan Kırım savaşı sırasında İngiliz askerlerinin bakımını üstlenmişti.
Mary Seacole, İngiliz imparatorluğu ordusunda asker olan İskoçya’lı bir baba ve Afrika kökenli Karaip’li bir anneden Jamaika’da dünyaya gelmiştir. Annesinden geleneksel tıp yöntemlerini öğrenmiştir.
Mary 10 Kasım 1836’da Kingston’da Edwin Horatio Hamilton Seacole ile evlenmiş fakat 1844’te önce eşini sonra annesini kaybetmiştir.
1850 yılında başlayan ve 32.000’den fazla Jamaika’lıyı öldüren kolera salgını sırasında çok sayıda hastayı tedavi etmiş ve bu sayede büyük tecrübe kazanmıştır.
1851 yılında bugün Panama sınırları içinde yer alan Cruces şehrinde yaşayan üvey erkek kardeşine gittiğinde orada da bir kolera salgını ile karşılaşır. Hastaları tedavi etmeye başlar ve ünü gittikçe yayılır. Salgın süresince baktığı hasta sayısı da gittikçe artar. Zenginlerden para alır fakat fakirlere bedava bakar.
Kırım savaşı haberleri Panama’ya ulaştığında İngiltere’ye dönüp gönüllü hemşire olmaya karar verir.
Jamaika’daki İngiliz birlikleri Kırım’a sevk edilirken askerlerle birlikte gitmek ister ama bu isteği reddedilir.
O günlerde Times gazetesinde yayımlanan bir mektupla harekete geçen İngiltere Savaş bakanı, Florence Nightingale ile görüşür ve ondan hasta ve yaralı askerlere bakacak bir hemşire ekibi oluşturmasını ister. Ekip bir hafta sonra hazırdır. Bunu duyan Mary, Florence Nightingale’in yönettiği hemşire örgütüne başvurur fakat onun seçtiği 38 hemşire arasında adı yoktur. 1857’de yayımladığı otobiyografisinde şöyle yazmıştır:” Acaba benim kanım onlarınkinden daha koyu bir cilt altında aktığı için mi bu hanımlar beni reddettiler?”
Seçilmiş bu 38 hemşireden oluşan ekip, Florence Nightingale başkanlığında, 21 Ekim 1854’te İngiltere’den ayrılır.
Bunun üzerine Mary kendi imkanları ile Kırım’a gitmeye karar verir. Hollanda bandıralı buharlı bir gemi ile 27 Ocak 1855’te İstanbul’a gelir. Selimiye kışlasındaki hastaneyi ziyaret eder, orada görevli Florence Nightingale ile görüşür ve onunla birlikte çalışmak istediğini tekrarlar. Aldığı olumsuz cevap üzerine bir gemiye binerek 4 gün sonra Kırım’ın Balaklava şehrine varır.
Orada ateş hattına yakın da olabilen seyyar revirler kurar. Savaş alanında hatta ateş altında yaralıları tedavi eder. Cesareti ve fedakarlığı ile İngiliz askerleri arasında büyük üne kavuşur.
Kırım savaşı (1853-1856) Paris antlaşması ile son bulur. Müttefik kuvvetleri Balaklava’dan 9 Temmuz 1856’da tamamen ayrılır. Kendisi oradan en son ayrılanlar içindedir. Maddi bakımdan tükenmiş ve sağlığını kaybetmiş bir durumda İngiltere’ye döner.
Basında maddi durumu nedeni ile iflasa sürüklendiği haberleri çıkınca tanınmış bir çok insan ona para yardımı yapar ve bu sayede 30 Ocak 1857’de iflastan kurtularak feraha çıkar.
1857 Temmuzunda ona maddi destek sağlamak amacı ile tertiplenen festivale binlerce kişi katılır. Aynı ay, gezilerini anlattığı 200 sayfalık otobiyografisini yayımladı: Bayan Seacole’un çeşitli ülkelerdeki harika maceraları. Bu bir kadın tarafından İngiltere’de yazılmış ilk otobiyografi idi.
Kitap Kırım’da birinci tümen komutanı olan tümgeneral Lord Rokeby’e ithaf edilmişti. Önsözünü Times gazetesinin savaş sırasında Kırım muhabirliğini yapan gazeteci William Howard Russell yazmıştı: “Onun özveri ve cesaretinin şahidiyim……..ve inanıyorum ki İngiltere, hastalarına bakan, yaralılarının yardımına koşan ve bazı ünlülerinin ölümünde son görevleri yerine getiren bu kadını unutmayacaktır”.
Mary Seacole 1881’de Londra’da Paddington semtindeki evinde beyin damarlarının tıkanması sonucu hayata gözlerini yumdu. Londra’da St. Mary Katolik Mezarlığına defnedildi.
Hayatının sonlarına doğru çok tanınmış bir şahsiyet olmasına rağmen, ölümünden sonra toplumun belleğinden süratle silinmiştir. Son yıllara kadar, Kırım’da yaptıkları Florence Nightingale’in gölgesinde kalmıştır. Fakat 1970’ten sonra ona karşı ilgi tekrar canlandı ve hizmetlerinin daha iyi anlaşılması için çalışmalar başladı. 1973’te mezarı tekrar bulundu, 20 Kasım 1973’te bir anma töreni düzenlendi, “İngiliz Milletler Topluluğu savaş hemşireleri vakfı” ve “Lignum Vitae Kulübü” tarafından mezar taşı onarıldı. Ölümünün yüzüncü yılı münasebeti ile 14 Mayıs 1981’de büyük bir tören yapıldı.
2000’li yıllardan itibaren İngiltere’de, Florence Nightingale’in yanında Mary Seacole’un hayatı da ilk okul müfredatına alındı. Londra milletvekili Baron Clive Soley 24 Kasım 2003’te, Londra’da bir Mary Seacole heykeli yapılması için kampanya başlattı. 2004’te yapılan çevrimiçi bir ankette İngiltere’nin en meşhur 100 siyahisi arasında birinci sırayı aldı. Mart 2005’te doğumunun 200. yılını kutlamak için Florence Nightingale müzesinde bir sergi açıldı. Birkaç ay sürmesi planlanan sergi gördüğü ilgi nedeni ile 2 yıl sürdü.
12 yıl süren bir kampanyanın sonunda heykel’in yapımı için 500.000 £ toplandı. Anıt 1957 doğumlu heykeltraş Martin Jennings tarafından yapıldı. Kendisi Oxford’da yaşamakta olup Royal British Society of Sculptors (İngiliz Kralliyet Heykeltraşlar Derneği) üyesidir. Bugün heykel parlementonun karşısında, St. Thomas Hastanesinin bahçesindedir. Resmi açılışı 16 Haziran 2016 tarihinde yapılmıştır. Seacole’un heykeli çapı 4.5m olan bir diskin önünde yer almaktadır.
Florence Nightingale gibi o da, 240.000 kişinin ölümüne sebeb olan Kırım savaşı sırasında İngiliz askerlerinin bakımını üstlenmişti.
Mary Seacole, İngiliz imparatorluğu ordusunda asker olan İskoçya’lı bir baba ve Afrika kökenli Karaip’li bir anneden Jamaika’da dünyaya gelmiştir. Annesinden geleneksel tıp yöntemlerini öğrenmiştir.
Mary 10 Kasım 1836’da Kingston’da Edwin Horatio Hamilton Seacole ile evlenmiş fakat 1844’te önce eşini sonra annesini kaybetmiştir.
1850 yılında başlayan ve 32.000’den fazla Jamaika’lıyı öldüren kolera salgını sırasında çok sayıda hastayı tedavi etmiş ve bu sayede büyük tecrübe kazanmıştır.
1851 yılında bugün Panama sınırları içinde yer alan Cruces şehrinde yaşayan üvey erkek kardeşine gittiğinde orada da bir kolera salgını ile karşılaşır. Hastaları tedavi etmeye başlar ve ünü gittikçe yayılır. Salgın süresince baktığı hasta sayısı da gittikçe artar. Zenginlerden para alır fakat fakirlere bedava bakar.
Kırım savaşı haberleri Panama’ya ulaştığında İngiltere’ye dönüp gönüllü hemşire olmaya karar verir.
Jamaika’daki İngiliz birlikleri Kırım’a sevk edilirken askerlerle birlikte gitmek ister ama bu isteği reddedilir.
O günlerde Times gazetesinde yayımlanan bir mektupla harekete geçen İngiltere Savaş bakanı, Florence Nightingale ile görüşür ve ondan hasta ve yaralı askerlere bakacak bir hemşire ekibi oluşturmasını ister. Ekip bir hafta sonra hazırdır. Bunu duyan Mary, Florence Nightingale’in yönettiği hemşire örgütüne başvurur fakat onun seçtiği 38 hemşire arasında adı yoktur. 1857’de yayımladığı otobiyografisinde şöyle yazmıştır:” Acaba benim kanım onlarınkinden daha koyu bir cilt altında aktığı için mi bu hanımlar beni reddettiler?”
Seçilmiş bu 38 hemşireden oluşan ekip, Florence Nightingale başkanlığında, 21 Ekim 1854’te İngiltere’den ayrılır.
Bunun üzerine Mary kendi imkanları ile Kırım’a gitmeye karar verir. Hollanda bandıralı buharlı bir gemi ile 27 Ocak 1855’te İstanbul’a gelir. Selimiye kışlasındaki hastaneyi ziyaret eder, orada görevli Florence Nightingale ile görüşür ve onunla birlikte çalışmak istediğini tekrarlar. Aldığı olumsuz cevap üzerine bir gemiye binerek 4 gün sonra Kırım’ın Balaklava şehrine varır.
Orada ateş hattına yakın da olabilen seyyar revirler kurar. Savaş alanında hatta ateş altında yaralıları tedavi eder. Cesareti ve fedakarlığı ile İngiliz askerleri arasında büyük üne kavuşur.
Kırım savaşı (1853-1856) Paris antlaşması ile son bulur. Müttefik kuvvetleri Balaklava’dan 9 Temmuz 1856’da tamamen ayrılır. Kendisi oradan en son ayrılanlar içindedir. Maddi bakımdan tükenmiş ve sağlığını kaybetmiş bir durumda İngiltere’ye döner.
Basında maddi durumu nedeni ile iflasa sürüklendiği haberleri çıkınca tanınmış bir çok insan ona para yardımı yapar ve bu sayede 30 Ocak 1857’de iflastan kurtularak feraha çıkar.
1857 Temmuzunda ona maddi destek sağlamak amacı ile tertiplenen festivale binlerce kişi katılır. Aynı ay, gezilerini anlattığı 200 sayfalık otobiyografisini yayımladı: Bayan Seacole’un çeşitli ülkelerdeki harika maceraları. Bu bir kadın tarafından İngiltere’de yazılmış ilk otobiyografi idi.
Kitap Kırım’da birinci tümen komutanı olan tümgeneral Lord Rokeby’e ithaf edilmişti. Önsözünü Times gazetesinin savaş sırasında Kırım muhabirliğini yapan gazeteci William Howard Russell yazmıştı: “Onun özveri ve cesaretinin şahidiyim……..ve inanıyorum ki İngiltere, hastalarına bakan, yaralılarının yardımına koşan ve bazı ünlülerinin ölümünde son görevleri yerine getiren bu kadını unutmayacaktır”.
Mary Seacole 1881’de Londra’da Paddington semtindeki evinde beyin damarlarının tıkanması sonucu hayata gözlerini yumdu. Londra’da St. Mary Katolik Mezarlığına defnedildi.
Hayatının sonlarına doğru çok tanınmış bir şahsiyet olmasına rağmen, ölümünden sonra toplumun belleğinden süratle silinmiştir. Son yıllara kadar, Kırım’da yaptıkları Florence Nightingale’in gölgesinde kalmıştır. Fakat 1970’ten sonra ona karşı ilgi tekrar canlandı ve hizmetlerinin daha iyi anlaşılması için çalışmalar başladı. 1973’te mezarı tekrar bulundu, 20 Kasım 1973’te bir anma töreni düzenlendi, “İngiliz Milletler Topluluğu savaş hemşireleri vakfı” ve “Lignum Vitae Kulübü” tarafından mezar taşı onarıldı. Ölümünün yüzüncü yılı münasebeti ile 14 Mayıs 1981’de büyük bir tören yapıldı.
2000’li yıllardan itibaren İngiltere’de, Florence Nightingale’in yanında Mary Seacole’un hayatı da ilk okul müfredatına alındı. Londra milletvekili Baron Clive Soley 24 Kasım 2003’te, Londra’da bir Mary Seacole heykeli yapılması için kampanya başlattı. 2004’te yapılan çevrimiçi bir ankette İngiltere’nin en meşhur 100 siyahisi arasında birinci sırayı aldı. Mart 2005’te doğumunun 200. yılını kutlamak için Florence Nightingale müzesinde bir sergi açıldı. Birkaç ay sürmesi planlanan sergi gördüğü ilgi nedeni ile 2 yıl sürdü.
12 yıl süren bir kampanyanın sonunda heykel’in yapımı için 500.000 £ toplandı. Anıt 1957 doğumlu heykeltraş Martin Jennings tarafından yapıldı. Kendisi Oxford’da yaşamakta olup Royal British Society of Sculptors (İngiliz Kralliyet Heykeltraşlar Derneği) üyesidir. Bugün heykel parlementonun karşısında, St. Thomas Hastanesinin bahçesindedir. Resmi açılışı 16 Haziran 2016 tarihinde yapılmıştır. Seacole’un heykeli çapı 4.5m olan bir diskin önünde yer almaktadır.
MARY SEACOLE
Kırım harbi hemşiresi
1805 – 1881
Nerede bir ihtiyaç ortaya çıkarsa
ne kadar uzak bir kıyı olursa olsun
orada hizmet etmekten daha büyük
bir ayrıcalık istemiyorum
BU BRONZ DİSK 1853-1856 SAVAŞINDA
İNGİLİZ ASKERLERİNE HİZMET ETMİŞ
JAMAİKA’LI HEMŞİRE MARY SEACOLE’UN
KIRIMDA HİZMET ETTİĞİ YERDEKİ
TOPRAĞIN İZLERİNİ TAŞIMAKTADIR
İnanıyorum ki İngiltere, hastalarına bakan,
yaralılarının yardımına koşan ve
bazı ünlülerinin ölümünde son görevleri yerine getiren
bu kadını unutmayacaktır.
SÖR WILLIAM RUSSELL, THE TIMES’IN SAVAŞ MUHABİRİ, 1857
Adres:
Lambeth, Londra SE1